Tarihçe

Ülkemizde ve Konya'da Gözlükçülük

Ülkemizde ve şehrimizde Gözlükçülük Osmanlı İmparatorluğu döneminde herhangi bir düzenlemeye bağlı olmaksızın eczacılar, kuyumcular ve saatçiler tarafından yapmaktaydı. Cumhuriyet döneminde de Fenni Gözlükçülük Hakkında Kanun çıkana kadar gözlükçülük bu şekilde icra edildi. Gözlükçülük daha çok gayrimüslim ustalar tarafından yapılan, usta çırak ilişki ve öğretisi ile icra edilen bir meslekti.

İkinci Dünya Savaşının ülkemiz sınırlarına dayandığı bir dönemde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından büyük bir öngörü ile halkımızın göz ve görme sağlığı kanun kapsamı altına almıştır. 30.12.1940 tarih 3958 sayılı kanun resmi gazetede yayınlandıktan sonra Gözlükçülük yapmak isteyenlere ruhsatname verileceği açıklanır. O tarihte Konya’dan Ecz. Hayık Artokun ve Sarraf Necati Sılay gözlükçülük yapmak için başvurularını yapıp ruhsatnamelerini alırlar. Konya’nın ilk gözlükçüleri Ecz. Hayık Artokun’un işyeri bedestende, Necati Sılay’ın işyeri ise Tevfikiye caddesindedir.

1940’lı yıllarda Konya'da tek göz hekimi bulunmaktaydı. Konya'nın bilinen ilk göz hekimi daha sonra milletvekilliği de yapan Çelebi sülalesinden Dr. Hulki Amil Kaymen’dir. Daha sonra Konya’da gözlükçülüğün ve saatçiliğin gelişmesinde katkıda bulunan işletmesinde birçok kalfa yetiştiren Adil Özselçuk 1947 yılında Alaeddin Caddesindeki işyerini açmıştır. Adil Özselçuk 1950 yılında Alaeddin Caddesindeki işyerini Hükümet Meydanına taşımıştır. Bu müesseseden yetişen kalfalar ‘’Hikmet Özselçuk, Mehmet Dikilitaş, Mukadder Nalçacı, Osman Dinsel ve Recai Kıcıkoğlu’’ olarak sayabiliriz.

1940’lı yıllarda gözlük camlarının çapı 40 mm olup taşlanmadan direkt olarak çerçeveye montaj edilmekteydi. Yine 1950’li yıllarda ilk fokometre Adil Özselçuk’un işletmesinde bulunmakta ve o tarihte gözlükçülük yapan müesseseler ise markülleme işlemini Adil Özselçuk’a yaptırırlardı. O tarihlerde Astigmat camların çerçeveye montaj işlemi Konya’da yapılamamaktaydı, cam ve çerçeve montaj için İstanbul’a gönderilir, Faros, Ütücüyan ve Saragosi gibi firmalar montaj işlemini yapıp gönderirlerdi.

1950 li ve 1960 lı yılların ardından 1970-71 yıllarda Sağlık Bakanlığının açtığı kurslarda gözlükçülük ruhsatnamesi sahiplerinin artmasıyla Konya da yeni işletmeler açılmaya başlamıştır. Bu yıllardaki müesseseleri ‘’Lünet Optik, Özen Optik, İstanbul Ecz. Optik, Zafer Optik, Hisar Ecz. Optik, Derman Ecz. Optik, Şener Optik, Konyalı Optik, Yıldız Optik, Hilal Optik, Hayat Ecz. Optik’’ olarak sayabiliriz.

1970’li yıllarda göz hekimlerinin muayenehaneleri küçük bedesten ile Saray Çarşısı arasında bulunmaktaydı. Bu yıllarda Konya da görev yapan göz hekimleri olarak Nizami Canbakan, Nafiz İlday, Yakup Sekmen, Fehmi Çetineli sayabiliriz. 1974 yılında ‘’Konya Fenni Gözlük Yapımcıları Derneği’’ kurulmuştur. 1981 ve 1984 yılları arası açılan gözlükçülük kursu ve 1992-1993 yıllarında açılan gözlükçülük kursları Konya’mıza yeni optisyenlik müesseseleri kazandırmıştır.

1993 yılı ve sonrasında açılan Optisyenlik programlarından mezun olan Optisyenlerimiz 2004 yılında çıkan 5193 sayılı kanunla işyeri açma hakkına sahip olmuşlar ve Konya’mıza yeni optisyenlik müesseseleri kazandırmışlardır. 2004 yılında 5193 sayılı kanuna istinaden açılan son kursla gözlükçülük mesleğini yapanlara son bir hak tanınmış ve kursa katılan kursiyerler diplomalarını almışlardır. Konya ve Karaman il merkezi ilçelerinde bugün 257 Optisyenlik Müessesesi faaliyetlerini yürütmektedir.

Konya Fenni Gözlükçüler Derneği
İlk dernek kurma fikri 1973 yılında bugün zaferde camlı köşkün bulunduğu yerdeki Zafer belediye lokantasında atılmıştır. Ecz. Selahattin Sandıkçı’nın öncülüğünde yapılan yemekli toplantıya Necati Sılay başkanlık etmiştir. Toplantıya katılan gözlükçüler ise Ecz. Alişan Özatilla, İsmail Hakkı Samancı, Recai Kıcıkoğlu, Ecz. Muzaffer Özücan, Ecz. Mehmet Helvacıoğlu, Halil Kolat, Ecz. Hidayet İlimler’ dir. Daha sonra derneğin kurucu üyeliğini de üstlenecek bu isimler o yıl içinde birçok kez bir araya gelmişlerdir.

1952 yılında kurulan İstanbul Gözlükçüler Derneğinden sonra Türkiye de kurulan ikinci dernek olarak Konya Fenni Gözlük Yapımcıları Derneği 1974 yılında kurulmuştur.1974-1984 yılları arasında üye sayısının az olması sebebiyle bir dernek merkezine ihtiyaç duyulmamış, 1984 yılında ise üye sayısının artması ve derneğin faaliyetlerini daha aktif bir şekilde sürdürebilmesi için Fatih Çarşısı 4 Katta adresinde ilk dernek merkezi açılmıştır. 1984-1994 yılları arasında bu adreste üyelerine hizmet veren derneğimiz 1994 yılında kendi mülkiyeti olan Forum İş Hanındaki ofisine taşınmıştır.

2004 yılında meslek kanunun değişmesini müteakiben yapılan tüzük değişikliği ile derneğin adı Konya Optisyenler ve Gözlükçüler Derneği olarak değişmiştir. 2018 yılında Türk Optisyen-Gözlükçüler Birliği ve Odalarının kurulmasına ilişkin 5193 sayılı kanuna eklenen Ek 1’nci madde ve Geçici 4’ncu maddenin Türkiye Büyük Millet Meclisinden yasalaşması sürecinde ise dernek başkanımız ve yöneticilerimiz aktif rol alarak sürece büyük katkı sunmuşlardır. 2019 yılının Mart ayında gerçekleşen Türk Optisyen-Gözlükçüler Birliğinin ilk genel kuruluna derneğimiz 5 delege ile temsil edilmiş, 2019 yılının Ağustos ayında ise VI. Bölge Konya Optisyen-Gözlükçü Odamız kurularak faaliyete geçmiştir.

Derleyen : H.Fatih İşçimen
Kaynak : Recai Kıcıkoğlu, İ.Hakkı Samancı